بررسی و تحلیل شمایل شناسانه نگاره "کشته شدن شیده به دست کیخسرو"

یکی از چالش هایی که در خوانش آثار نگارگری وجود دارد تحلیل نظامند مفاهیم و معناهای اثر است. این نوع خوانش در کنار تحلیل های صوری می تواند به شناخت ارزشهای نگارگری ایران کمک بزرگی بکند. از همین رو در مکاتب مختلف، روش­هایی در خوانش محتوایی اثر به صورت بنیادی پرورش یافته است و برخی از آنها در خوانش نگارگری ایران توسعه یافته اند، نقد هایی چون نقد مضمونی و نقد بینامتنی از این دسته اند. یکی از این روش­های نو «شمایل شناسی» می باشد که قابلیت فراوانی در تحلیل نظامند ابعاد مغفول اثر دارد. این پژوهش با هدف خوانش زمینه گرایانة محتوی متون نگارگری، و نیز با هدف توسعة خوانش شمایل شناختی در نقد نگارگری ایران انجام شده است. بدین منظور نگارة «نبرد کیخسرو و شیده» مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجایی که این روش نقد براساس اطلاعات اجتماعی، تاریخی، پیش­متن­های اثر و نماد شناسی دورة خلق اثر صورت می گیرد، در مرحلة اول پژوهش از طریق مطالعات اسنادی گردآوری اطلاعات شده است، سپس طی دو مطالعة تطبیقی «ترکیب­بندی» و «نمادهای بصری» اثر واکاوی شده اند. شناخت اجتماع دوره­یی که نگاره  در آن کار شده، می­تواند در رازگشایی اثر بسیار مهم باشد، همچنین اشراف به بن مایه­های پنهان داستان و شناخت فرهنگی که داستان وابسته به آن است ، جهت خوانش تصویر و فهم درست اثر به  نگرنده یاری می­ رساند .  این پژوهش نشان می دهد که تقسیم بندی صفحه به دو سو ، همراه با تعادل رنگی میان اجزا تشکیل دهنده اثر ، حالت گرفت و گیر که بجز در شخصیتهای اصلی داستان ، در محیط نیز حضور دارد ، تقابل دو سپاه را تشدید کرده و تمام این موارد حالت رزم را در صفحه ، بر خلاف رویه تصویر  که افراد کمی از  دو سپاه را نشان میدهد  را تداعی می نماید. از سوی دیگر با تکیه بر نوشتار متن نگاره و تطبیق آن با مبانی دینی و باورهای عهد صفویه  می توان به رمزگشایی از این اثر پرداخت و در این راستا تشابهاتی میان شخصیتهای ملی ، مذهبی و تاریخی در ایران برقرار نمود.